Fase 1: ontkenning
We gaan onszelf beschermen voor het verlies door de waarheid te ontkennen. Wanneer je rouwt ben je heel kwetsbaar, dus ga je gewoon ontkennen dat de persoon gestorven is. Op die manier kan je de waarheid stukje voor stukje op jouw eigen tempo tot je laten doordringen. De volledige waarheid ineens is veel te zwaar om plots te aanvaarden. Aan het einde van deze fase, wanneer de waarheid stilaan tot je doorgedrongen is, gaat de rouwende op zoek naar de waarheid, de feiten en de schuldige voor het verlies.
Ik koos voor dit stripfragment omdat de vader van Thomas hier vertelt dat hij wordt voorgehouden dat zijn vrouw niet terugkomt. Hij gelooft het niet. Hij weet niet waar ze is en wil haar gaan zoeken. Van iemand die de waarheid aanvaardt wordt gezegd dat die met zijn twee voeten op de grond staat. Gezien de vader van Thomas de dood van zijn vrouw niet onder ogen ziet zweeft hij in dit fragment.
Fase 2: protest of boosheid
In deze fase protesteer je tegen je verdriet. Je bent boos en gaat op zoek naar wie schuldig is. Soms kan je ook je boosheid uiten tegen de persoon die je het slechte nieuws brengt. Het kan ook gebeuren dat je de behandelende arts of de verpleegsters de schuld geeft van de dood van een patiënt. In deze fase denk je vaak “Waarom ik?” of “Het is niet eerlijk!”. Je gaat eigenlijk de schuld van het verlies aan iemand anders geven. Dit is een soort verdedigingsmechanisme. Je moet niet bij jezelf gaan kijken en kan door je kwaadheid je verdriet ontlopen.
Dit fragment koos ik omdat je hier uiting ziet van de boosheid. Hij slaat agressief op tafel om te laten zien dat hij het er niet over wil hebben. Dit doet Thomas zijn vader omdat hij het verdriet niet onder ogen wil zien. Hij is boos op de persoon die er over praat, ook al heeft de psychiater niets te maken met de zelfmoord van zijn vrouw. In dit fragment kan je zien dat de vader van Thomas nog maar net uit de ontkenningsfase is omdat hij eerst zegt: “Ze heet Sarah”, nadien verbetert hij zichzelf.
Fase 3: Onderhandelen en vechten
Nu gaat de rouwende zich doelen stellen of beloftes doen. Hij heeft gemerkt dat boos zijn niets oplost. Daarom probeert hij op deze manier terug een doel aan zijn leven te geven. Men wil iets gaan ondernemen. Voorbeelden hiervan kunnen zijn: een motorfiets kopen, wekelijks gaan sporten, gezonder gaan eten zodat je je beter gaat voelen, een marathon lopen, enzovoort.
In dit stripfragment maakt Thomas met zichzelf de afspraak om “de tuin” van zijn moeder te onderhouden. Met de tuin van zijn moeder bedoelt hij het groen aan haar graf.
Fase 4: depressie
Wanneer de rouwende merkt dat de boosheid en onderhandelingen niet geholpen hebben komt de depressie. De rouwende voelt zich machteloos en trekt zich terug. Hij sluit zich af voor alle communicatie. Zo zal hij bijvoorbeeld de telefoon niet meer opnemen, zich ziek melden op het werk, niet meer antwoorden in een gesprek, enzovoort.
Ik heb gekozen voor dit fragment omdat de vader van Thomas zich hier volledig afsluit het het gesprek. Wanneer de psychiater begint over welke kleren hij droeg op de begrafenis probeert de vader van Thomas eerst rond de pot te draaien en een ander onderwerp aan te brengen. Wanneer de psychiater aandringt op de begrafenis van zijn vrouw, sluit hij zich af en zegt hij niets meer.
Fase 5: aanvaarding
Nu ziet de rouwende in dat er niets te veranderen valt aan het verlies en dat hij ermee zal moeten leren leven. Hij accepteert het verdriet. Vanaf dit moment zal de rouwende opnieuw contact zoeken met andere mensen en plannen maken over het verdere leven zonder de dode.
Hier neemt de vader van Thomas mentaal afscheid van zijn vrouw. Je ziet dat hij het verlies nu aanvaardt doordat hij “Vaarwel” zegt.
Bronnen:
HORNSCHEMEIER, P., Moeder, kom thuis, uitgeverij Atlas, Amsterdam, 2009.
Manu Keirse over fases van rouwverwerking, internet, (31 december 2011), (http://www.youtube.com/watch?v=Rbfdl61cPO4).
Over rouwverwerking, internet, (31 december 2011), (http://www.l-t-c.nl/rouwverwerking/rouwverwerking/rouw/fasen_rouwverwerking.aspx).
10 vragen aan dé specialist in rouwverwerking: Manu Keirse, internet, (31 december 2011), (http://www.zapmagazine.be/dossier/verdriet/Pages/manukeirse.aspx).
De vijf fasen van rouwverwerking, internet, (31 december 2011), (http://www.rouwgedichten.net/articles/over-rouwen/rouwverwerking-de-5-fasen/).
Emotionele intelligentie (Psychoeducatie), internet, (31 december 2011), (http://utopia.knoware.nl/users/hanswest/DRU/mci/helpdisk/emorouw.htm).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten