Bestuur
Einde jaren ’80 merkte de Russische president Gorbatsjov dat de economie vierkant draaide. In heel het Oostblok had men te maken met economische crisissen. Daarom voerde hij een nieuw beleid in: peretrosjka en glasnost. Perestrosjka stond voor een herstructurering van de economie gezien de planeconomie niet werkte. En glasnost zou meer politieke en maatschappelijke vrijheid geven. Wat Gorbatsjov niet wist, was dat hij hiermee eigenlijk het doodsvonnis van het communisme tekende. Omwille van de glasnost kreeg de bevolking meer vrije meningsuiting. De bevolking durfde eindelijk kritiek te uiten op het communisme dat de oorzaak was van de slechte economie, de grote armoede en de slechte levensomstandigheden! Ook in de staten die onder invloed stonden van het communisme, ontstond er grote ontevredenheid. De bevolking begon te protesteren en de betogingen werden steeds hardnekkiger. Dit gebeurde ook in Oost-Duitsland. De positie van de SED werd onhoudbaar. De regeringstop wisselde een aantal keer. In april 1989 versoepelde men uiteindelijk het Oost-Duitse het beleid enorm. Er kwam vrijheid van mening en men kon terug naar het Westen reizen. De planeconomie werd afgeschaft. De val van het communisme kwam in een stroomversnelling en op 9 november 1989 viel de Berlijnse Muur! De Oost-Duitse bevolking kon terug in het Westen op bezoek en omgedraaid. Op 18 maart 1990 worden de eerste vrije verkiezingen gewonnen door CDU, de christen-democraten. Deze partij wil Duitsland snel herenigen. Op 31 augustus 1990 werd het verdrag voor de hereniging van Duitsland getekend in Oost-Berlijn. De Verenigde Staten, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en de Sovjet-Unie moesten hun macht afstaan en teruggeven aan de Duitse staat. Dat deden zij op 2 oktober en op 3 oktober 1990 was de hereniging van Duitsland een feit! Het kapitalisme had de strijd gewonnen met het communisme.
Link met de film
Je kan zien hoe Alexander op 7 oktober 1989 mee gaat protesteren tegen het beleid van de DDR. De politie reageert heel gewelddadig. Zij blokkeren de weg van de betogers en vallen aan. De betogers krijgen slaag en worden opgepakt en in de gevangenis gestopt.
Op tv kan je de aankondigingen zien dat SED-leider Erich Honnecker aftreedt en dat de Berlijnse Muur valt. “Moeder sliep door de zegetocht van het kapitalisme.”
Op de avond dat Christiane te weten komt dat de grenzen van de DDR opnieuw open zijn, wordt er vuurwerk afgeschoten omdat Duitsland herenigd is.
Het kapitalisme wint van het communisme. Het communisme valt in Oost-Duitsland. Dit wordt in de film mooi gesymboliseerd wanneer een helikopter een standbeeld van de eerste communistische Sovjet president Lenin wegbrengt. Het standbeeld wordt afgebroken. Lenin en haar geliefde communisme vliegen letterlijk aan Christiane voorbij wanneer zij voor het eerst buiten haar appartement komt.
Economie
“De veranderende wind blies door de ruïnes van onze republiek. De zomer kwam er aan en Berlijn was de mooiste plek op aarde. We hadden het gevoel in het middelpunt van de wereld te staan. Daar waar er eindelijk iets bewoog. En wij bewogen mee. De toekomst lag in onze handen, onzeker en veelbelovend.”
Dat er veel bewoog in Oost-Duitsland was zeker. De banden met West-Duitsland werden verbeterd, maar ook het economische leven en staartbeeld veranderden enorm! Er ging een geheel nieuwe wereld op voor de DDR. Grote merken zoals Coca-Cola, Burger King en Ikea deden hun intrede. Naast de klassieke Trabant kwamen er ook buitenlandse automerken zoals bijvoorbeeld Suzuki of BMW op de markt. Ook op cultureel vlak veranderde er veel. In de DDR maakte men voor het eerst kennis met andere culturen. Er werd nu ook buitenlandse muziek gedraaid en door de intrede van satelliet kon men letterlijk tot aan de andere kant van de wereld kijken. Dankzij satelliettelevisie kon men plots ook buitenlandse kanalen bekijken. Satelliet maakte het voor het voor Oost-Duitsers mogelijk om het WK voetbal te volgen die zomer. De DDR was niet geselecteerd, maar de Oost-Duitsers supporterden hevig voor de BRD die het toernooi won! Na het openstellen van de grenzen kwamen ook de eerste toeristen de DDR binnen.
De economie draaide plots weer goed. Heel goed zelfs. Door het ontdekken van buitenlandse
producten was de schaarste in consumptiegoederen voorbij. In de winkels verdwenen de typische DDR-producten en kon je plots producten van over de hele wereld kopen. Als je nu koekjes wou kopen had je keuze uit een heel assortiment! De sombere winkels waren verdwenen. Alles werd heel kleurrijk. De mensen kregen ook keuze in hun kleding. Men kleedde zich plots heel fleurig en iedereen kon kiezen wat hij of zij wou dragen.
Toch was er ook een donkere kant aan dit verhaal. Doordat vroeger de Oost-Duitse economie kunstmatig in leven gehouden werd, konden de bedrijven de concurrentie op de wereldmarkt niet aan. Bedrijven uit de DDR hadden een technische achterstand waardoor zij niet allemaal rendabel meer waren. Hierdoor moesten veel bedrijven sluiten en ontstond er werkloosheid.
In de zomer van 1990 werd de D-mark ook in Oost-Duitsland ingevoerd. De bevolking kon zijn Oost-Duits geld laten omwisselen aan de wisselkoers 1 Oost-Duitse mark voor 1 D-mark. De mensen plaatsten nu pas geld op de bank. Voordien waren er veel mensen die hun geld thuis bewaarden.
Link met de film
In de film merk je de economische en culturele veranderingen heel hard. Plots dragen de mensen heel kleurrijke kleren en draagt iedereen precies iets anders. Ariane draagt nu bijvoorbeeld vaak roze kleren.
De reclames van Coca-Cola en Ikea worden op grote reclameborden of aan appartementsgebouwen gehangen. Op Christiane’s verjaardag ziet zij tot haar verbazing door het raam dat er aan het gebouw dat aan de andere kant van de straat staat een reclameaffiche van Coca-Cola wordt opgehangen. Ook zie je vrij snel in de film een reclamewagen van Coca-Cola voorbij rijden.
Alexander en zijn familie maken ook kennis met vreemde culturen. Ariane en haar vriend zijn fans van de oosterse cultuur en je ziet hen buikdansen. Op een avond wandelt Alex naar huis en komt hij voorbij toeristen die met een DDR-politieman op de foto gaan.
“In een mum van tijd veranderde onze grijze winkels in bonte paradijzen. En ik werd van klant tot koning.” Wanneer Christiane zich beter voelt, heeft ze zin in Spreewaldaugurken. Ze vraagt Alexander om er mee te brengen van de winkel. Dit blijkt makkelijker gezegd dan gedaan want de winkels zijn in juni 1990 eerst leeg en daarna vindt Alex enkel nog Hollandse augurken. Alexander moet dit probleem dus oplossen door de etiketten van Spreewaldaugurken los te weken en op een andere bokaal augurken te plakken. Andere producten zoals Mocca Mix Koffie, Tempo bonen of Globus erwten zijn ook niet meer te vinden. Alexander kan een mandje voor de verjaardag van zijn moeder samenstellen nadat hij deze producten vindt in een kast van het gekraakte huis van Lara.
“Zo ver hebben ze ons nu al gekregen, jongen. Dat we moeten gaan zoeken in afval!” zegt Alexander’s buurman wanneer Alex in afval op zoek gaat naar Spreewaldaugurken. De werkloosheid slaat ook toe in de omgeving van Alexander. Hij geraakt zijn werk bij de TV reparatieshop kwijt omdat het bedrijf over de kop gaat. Gezien de economische opleving komen er wel snel nieuwe bedrijven en vindt Alexander vrij vlug werk bij X TV, een bedrijf dat satelliettelevisie installeert. Dit bedrijf blijkt groot succes te hebben door het wereldkampioenschap voetbal. In de film zie je plots een gevel van een appartementsgebouw vol schotelantennes staan. Iedereen is in de ban van het WK voetbal en ook al was West-Duitsland eerst de vijand, iedereen viert feest wanneer Duitsland wint. Alexander en zijn werkpartner rijden voor het werk met een camionette van het Japanse merk Suzuki, in plaats van een Trabant. Ariane stopt met studeren om het gezin mee te onderhouden. Zij werkt nu bij Burger King.
Alexander en Ariane willen het geld van Christiane omruilen tegen D-marken. Zij vragen haar om een bankmachtiging te tekenen. Dan onthult zij dat ze haar geld niet op de bank heeft staan, maar in huis verstopt heeft. Ze kan zich niet meer herinneren waar. Enkele dagen later herinnert ze zich weer waar het is. Ze had het verstopt in een kast onder een hoop papieren. Alexander haast zich naar buiten waar de oude meubels staan in de hoop dat niemand anders het geld al gevonden heeft. Hij vindt het geld, maar wanneer hij naar de bank gaat krijgt hij te horen dat de omruiltijd voor het geld voorbij is. Het geld moest bovendien eerst op een bankrekening gezet worden. Christiane’s geld is dus niets meer waard.
Bronnen
BECKER, W., Good bye, Lenin!, film, Sony Pictures Classics, Duitsland, 2003.
WESTHOF, W., De val van de Berlijnse Muur, internet, (29 september 2011), (http://www.src-cultuurvakanties.nl/duitsland-berlijn-muur).
VAN OPIJNEN, B., "In de DDR had ik zekerheid", internet, (29 september 2011), (http://www.schoolvoorjournalistiek.com/buitenland/?p=2277).
DUITSLANDWEB, Vrije verkiezingen en eenwording, internet, (29 september 2011), (http://www.duitslandweb.nl/naslagwerk/Geschiedenis/Hereniging_x003a_+1989-1990/Vrije+verkiezingen+en+eenwording.html).
Geen opmerkingen:
Een reactie posten